Ermənistan Vətən Müharibəsində Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinə qarşı durmağın qeyri-mümkün olduğunu və uduzmağa məhkum olduğunu anladıqdan sonra kapitulyasiya aktına imza atdı. Siyasi qələbə ordumuzun hərbi qələbəsini uğurla başa vurdu. Beləliklə, 30 ildən artıq davam edən döyüş 2020-ci il noyabrın 10-da Azərbaycan, Rusiya və Ermənistan prezidentləri tərəfindən Üçtərəfli Bəyannamənin imzalanması ilə başa çatıb. Nəticədə erməni şovinistlərinin Azərbaycan xalqına və dövlətinə qarşı apardıqları uzunmüddətli etnik təmizləmə, işğalçılıq və ekspansionizm siyasətinin dayandırılması kimi tarixi məqsəd faktiki olaraq başa çatdırılmış, tarixi ədalət bərpa edilmişdir.

Üçtərəfli bəyannamənin imzalanması irqi harmoniyanın təntənəsinə çevrildi. Azərbaycan xalqının birliyi bütün dünyaya görünürdü. Ölkəmizin  hər yerində hər bir insan bu günləri böyük həvəslə yaşayır, televiziya, radio, internet vasitəsilə hər gün cəbhədən gələn xəbərləri izləyir, böyük qələbələrə sevinirdi. Azərbaycanın maraqlarına tam uyğun gələn üçtərəfli bəyanatla status-kvonu dəyişdi. Ali Baş Komandan İlham Əliyevin qətiyyətli mövqeyinə görə Ermənistanın məğlub və çıxılmaz rəhbərliyi öz qüvvələrini ələ keçirdiyi bütün ərazilərimizdən qeyd-şərtsiz çıxarmağa və bunun üçün vaxt cədvəlini təqdim etməyə məcbur oldu. Ona görə də siyasi müstəvidə qələbə hərbi uğurdan asılı idi. İstər döyüş meydanında, istərsə də danışıqlar masası arxasında Azərbaycan istədiyinə nail oldu. Üçtərəfli bəyannamənin birinci bəndində vurğulanan tərəflər indiki mövqelərini konkret olaraq Azərbaycanın xeyrinə saxlayıblar.

Çünki bu münaqişənin Ermənistan üçün heç bir nəticəsi olmadı. Hazırda dünya həm texnoloji imkanlar, həm də əməliyyat mərhələləri, əməliyyatların planlaşdırılması və icrası baxımından Azərbaycanın qələbəsini və hərbi əməliyyatlarını öyrənir. Dünya xalqları yeni döyüş dövrünü göstərən silahlı qüvvələrimizin təcrübəsini mənimsəyir.

Onu da əlavə edim ki, Vətən Müharibəsi illərində qardaş Türkiyənin açıq-aşkar mənəvi və siyasi dəstəyi ilə bu mübarizəyə qarışmaq üçün edilən bir neçə cəhd məğlub oldu. Türkiyə hökumətinin birlik və dəstək nümayiş etdirməsi Azərbaycan xalqını qələbəyə sövq etdi. Ən güclü təməllər Türkiyə ilə Azərbaycan arasında sarsılmaz qohumluq əlaqələrini dəstəkləyir. Bu il iyunun 15-də “Azərbaycan Respublikası ilə Türkiyə Respublikası arasında müttəfiqlik münasibətləri haqqında Şuşa Bəyannaməsi”nin imzalanması da iki xalq arasında əlaqələrin yüksəlişində ən böyük məqama çatdı. Üçtərəfli bəyanatda yeni qurulmuş reallığın hüquqi və siyasi çərçivəsi də öz əksini tapıb.

Sənədin beşinci bəndinə əsasən, münaqişə tərəflərinin razılaşmalara əməl etməsinin təmin edilməsinin effektivliyini artırmaq məqsədilə atəşkəsə riayət etmək üçün sülhməramlı mərkəz yaradılıb. Bu obyektdə Rusiya və Türkiyənin hərbi əməliyyatları aparılıb. Beləliklə, Türkiyənin atəşkəsə nəzarətdə və bu müharibənin həllində iştirakı rəsmi şəkildə etiraf edildi. Naxçıvan Muxtar Respublikası ilə Azərbaycanın əksəriyyəti arasında əlaqənin yaradılması da üçtərəfli bəyannamənin şərtlərinə tabe idi. Azərbaycanla Naxçıvanı birləşdirən nəqliyyat marşrutunun inkişafı strateji baxımdan mühüm əhəmiyyət kəsb edir. İmzalanmış bəyannamədə Naxçıvan Muxtar Respublikasını Azərbaycanın qalan hissəsi ilə birləşdirən quru əlaqələrinin yaradılmasının tarixi hadisə olacağı iddia edilir. Azərbaycanın tarixi məqsədi ərazinin inkişafını sürətləndirəcək yeni nəqliyyat və kommunikasiya infrastrukturunun yaradılmasıdır. İlk dəfə olaraq Ermənistan ərazisindən birbaşa marşrut Naxçıvanı Azərbaycanın böyük hissəsi ilə birləşdirir. Bu yolun təhlükəsizliyinə Rusiya Federal Təhlükəsizlik Xidmətinin Sərhəd Xidməti zəmanət verəcək. Bu, Ermənistanın həqiqətən də muxtar olmadığını göstərir. Bəyannamə həm də rəsmi İrəvanın regionun inkişafını təhlükə altına alan işğalçı mövqeyinə son qoydu. “Böyük Ermənistan” ideyası uğursuz oldu. “Dağlıq Qarabağın” statusunun müəyyən edilməsi mövzusu ona görə arxivləşdirilib ki, Ermənistan otuz illik danışıqlar prosesində heç bir irəliləyiş əldə edə bilməyib. Dağlıq Qarabağda yeni erməni dövləti yaratmaq planları relsdən çıxdı.

Nəticədə Ermənistan və onun himayədarlarının Azərbaycan ərazilərini işğal etmək və tədricən ilhaq etmək ambisiyalarının qarşısı alındı. Ərazidə Azərbaycanın maraqlarına xidmət edən yeni siyasi reallıq formalaşıb. Nəticədə Azərbaycan xalqının 30 ilə yaxın torpaq susuzluğu ödənildi. Bəyanata uyğun olaraq, 10 noyabr 2020-ci il, Moskva vaxtı ilə saat 00:00-dan etibarən Dağlıq Qarabağ müharibəsi zonasında bütün hərbi fəaliyyətlər, o cümlədən atəş dayandırılıb. Təmas xətti və Dağlıq Qarabağdakı Laçın dəhlizi boyunca Rusiya Federasiyasının 1960 atıcı silahlı hərbçi, 90 hərbi zirehli texnika, 380 texnika və xüsusi texnika ilə sülhməramlı varlığı yerləşdirilib. Rusiya sülhməramlı qüvvələrinə Dağlıq Qarabağ və Ermənistan arasında əlaqəni təmin edən, lakin Şuşa şəhərindən kənarda qalan 5 km eni olan Laçın dəhlizinə cavabdehlik verilib. Rusiya-Türkiyə Müştərək Monitorinq Mərkəzi münaqişə tərəflərinin razılaşmalara nə dərəcədə əməl etməsinin müşahidəsinin effektivliyini artırmaq üçün yaradılıb. Noyabrın 20-də Ağdam şəhəri və Ağdam rayonunun işğal olunmuş hissəsi, noyabrın 25-də Kəlbəcər rayonu, dekabrın 1-də isə Laçın rayonu işğaldan azad edilib. Azərbaycan heç bir itki vermədən bu əraziləri işğaldan azad edə bildi. Bəyanatda Azərbaycan və Ermənistanın meyit və əsir alveri etdiyi iddia edilir. Nəzərə alaq ki, Prezident İlham Əliyevin müharibə başa çatdıqdan sonra imzaladığı sərəncamlara əsasən Vətən Münaqişəsinin rəsmən başlandığı gün - sentyabrın 27-si Şuşanın anım günü kimi tanınır. Noyabrın 8-i xalqın işğalçı qüvvələrdən müstəqillik qazandığı gün Qələbə Günü elan edilib.

Günel Əliyeva,

YAP Neftçala rayon təşkilatının fəal üzvü