Türk Dövlətləri Təşkilatının Dövlət Başçılarının Qeyri-rəsmi Zirvə Görüşü və İmzalanmış Bəyannamənin Tarixi Əhəmiyyəti:

Türk Dövlətləri Təşkilatı (TDT) türkdilli ölkələr arasında siyasi, iqtisadi, mədəni və humanitar əməkdaşlığın gücləndirilməsini hədəfləyən mühüm regional qurumdur. Son illərdə təşkilatın fəaliyyəti genişlənərək daha strateji və dərin əməkdaşlıq platformasına çevrilmişdir. 2024-cü ilin sonunda keçirilmiş Dövlət başçılarının qeyri-rəsmi Zirvə görüşü bu baxımdan xüsusi önəm daşıyır. Bu görüş zamanı imzalanmış Bəyannamə Türk dünyasının birliyinin möhkəmləndirilməsi istiqamətində atılan mühüm addım kimi tarixə düşdü.

Zirvə görüşünün məqsədi və mahiyyəti:

Qeyri-rəsmi Zirvə görüşləri, təşkilat üzvləri arasında daha çevik fikir mübadiləsi, birgə strateji baxışların formalaşdırılması və sıx əlaqələrin qurulması baxımından xüsusi əhəmiyyət daşıyır. Bu görüşdə türk dövlətləri arasında həmrəyliyin gücləndirilməsi, ortaq layihələrin təşviqi, regional və qlobal çağırışlara birlikdə cavab verilməsi məsələləri əsas müzakirə mövzusu olmuşdur.Bəyannamənin əsas müddəaları:

İmzalanmış Bəyannamə bir sıra strateji istiqamətləri əhatə etmişdir:Türk dövlətləri arasında iqtisadi inteqrasiyanın gücləndirilməsi;

Ortaq dil, mədəniyyət və tarix əsasında birliyin möhkəmləndirilməsi;Nəqliyyat və enerji layihələrinin koordinasiyası (xüsusilə Orta Dəhliz təşəbbüsü);Təhlükəsizlik, kibertəhlükəsizlik və regional sabitlik üzrə əməkdaşlığın dərinləşdirilməsi;Türk Gəncliyi və ortaq təhsil proqramlarının inkişaf etdirilməsi.Azərbaycanın rolu və təşəbbüsləri:

Azərbaycan Türk Dövlətləri Təşkilatında fəal mövqe tutur və bir çox təşəbbüslərin önündə dayanır. Prezident İlham Əliyevin çıxışı zamanı verdiyi təkliflər – xüsusilə informasiya texnologiyaları sahəsində ortaq mərkəzlərin yaradılması, mədəniyyət günlərinin təşkili və enerji əməkdaşlığının genişləndirilməsi kimi fikirlər üzv ölkələr tərəfindən müsbət qarşılandı.Bəyannamənin Türk dünyasına təsiri və perspektivlər:

İmzalanmış sənəd türk dövlətlərinin vahid strateji baxışa sahib olduqlarını nümayiş etdirdi. Bu Bəyannamə gələcəkdə ortaq valyuta, gömrük ittifaqı, müdafiə əməkdaşlığı kimi daha irimiqyaslı inteqrasiya addımları üçün zəmin yaradır. Həmçinin, beynəlxalq təşkilatlarda türk dövlətlərinin birgə mövqe tutması və qarşılıqlı dəstək məsələləri də sənəddə vurğulanıb.

Türk Dövlətləri Təşkilatının Dövlət başçılarının qeyri-rəsmi Zirvə görüşündə qəbul olunmuş Bəyannamə, təkcə türk xalqlarının birliyini deyil, həm də onların müasir dünyada söz sahibi olmaq əzmini əks etdirir. Bu sənəd həm tarixi, həm də strateji baxımdan mühüm bir sənəd kimi qiymətləndirilir və türk dünyasının gələcəyinə dair ümidverici istiqamətlər təqdim edir.

Hökmalı Mirzəyev,

Yeni Azərbaycan Partiyası Hacıqabul rayon təşkilatının sədr müavini.