Xalqımız bu günlərdə öz tarixinin ən əlamətdar günlərindən birini – müsəlman dünyasında parlamentar idarəetmə formasına sahib ilk demokratik və dünyəvi dövlət olan Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin (AXC) yaranmasının 107-ci ildönümünü qeyd edir. Bu, Azərbaycan xalqının tarixində olan birliyi xatırladan ən parlaq səhifələrdəndir.

Məlumdur ki, 1918-ci il may ayının 28-də AXC-nin Milli Şurası, Vətənini canından da çox sevən igid babalarımız İstiqlal Bəyannaməsini imzaladıqdan sonra Azərbaycanın ilk Parlamenti və Hökuməti təşkil edildi, ölkənin sərhədləri müəyyənləşdirildi, dövlət atributları yaradıldı, ana dili dövlət dili elan olundu, Azərbaycan vətəndaşlığı institutu təsis edildi, ordu quruculuğu sahəsində ciddi tədbirlər həyata keçirildi, maarifin və mədəniyyətin inkişafına xüsusi diqqət yetirildi, bütövlükdə dövlətçilik ənənələrinin formalaşmasın əsası qoyuldu, xalqımızın müstəqillik hissləri daha da yüksəldi.

Fəaliyyətə başlamış parlamentin qəbul etdiyi qanunlar milli müstəqilliyin möhkəmləndirilməsində, ölkədə siyasi, iqtisadi və mədəni inkişafın təmin olunmasında, habelə demokratik prinsiplərin təsbit edilməsində əsaslı rola malik oldu. Xüsusilə Azərbaycanda yaşayan bütün xalqların və siyasi partiyaların, eləcə də bütün etnik və dini qrupların parlamentdə təmsil olunması demokratik iştirakçılıq dəyərlərinə verilən ən əsas diqqət idi. AXC-nin parlamentdəki sözü gedən yüksək təmsilçiliyi şübhəsiz ki, gələcək demokratik və multikultural dövlətin əsas qayəsi oldu. Çox az vaxtda cəmi 23 ay ərzində AXC hökuməti bir sıra qanunlar qəbul etmiş, siyasi, hərbi, hüquqi və iqtisadi islahatlar həyata keçirmişdir.

Çətin və mürəkkəb bir dövrdə qurulmuş Cümhuriyyətin atdığı ilk addımlar isə xalqın savadlanması və təhsilin arzu olunan səviyyəyə çatdırılmasından ibarət idi. Məhz bu istiqamətdə 1919-cu ildə Bakı Dövlət Universiteti və bir çox digər təhsil müəssisələri yaradıldı. Eyni zamanda, şəffaf hüquq və məhkəmə sisteminin qurulmasına təkan verildi. Cümhuriyyətin beynəlxalq münasibətlər sistemində tanınması, diplomatik müstəvidə milli maraqların qorunması istiqamətində mühüm işlər görüldü. Məhz dünya birliyi tərəfindən tanınan Xalq Cümhuriyyətinin fəaliyyəti nəticəsində ölkəmiz dünyanın siyasi nizamının yenidən qurulduğu bir zamanda beynəlxalq hüququn subyektinə çevrilə bildi və bolşevik işğalından sonra Azərbaycanın bir dövlət kimi dünyanın siyasi xəritəsindən silinməsinin qarşısı alındı. 1918-ci ilin mayın 28-i yalnız Azərbaycan xalqı üçün yox, demokratik və respublika dəyərlərini qeyd edən bütün ölkələrdə əhəmiyyətli bir tarix olmalıdır. AXC-nin öz inkişaf yolunda özünə bələdçi etdiyi milli və bəşəri dəyərlər bu gün də dünyanın çatmaq istədiyi qlobal məqsədlərin hədəfləri ilə eynilik təşkil edir.

Yarandığı gündən xalq hakimiyyəti və insanların bərabərliyi prinsipinə əsaslanan AXC-nin cəmi 23 ay yaşamasına baxmayaraq xalqın istiqlal arzusu ölmədi. Bununla da 71 il sonra, 1991-ci ildə oktyabrın 18-də «Azərbaycan Respublikasının dövlət müstəqilliyi haqqında» Konstitusiya Aktı qəbul edildi. Konstitusiya Aktında 1918-ci il 28 may tarixli İstiqlal Bəyannaməsinə istinad olundu və Azərbaycan Respublikasının Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin varisi olduğu bildirildi. Umummilli Lider Heydər Əliyevin AXÇ haqqında demişdir: «Müstəqilliyi qorumaq, saxlamaq o müstəqilliyi əldə etməkdən qat-qat çətin bir vəzifə idi.»  Məhz ikinci dəfə qazandığımız müstəqilliyi əöədi  edən dahi lider Heydər Əliyev oldu. Taleyimizin həll olunduğu ağır bir zamanda qədirbilən Azərbaycan xalqının təkidli tələbinə səs verərək yenidən siyasi hakimiyyətə qayıdan Heydər Əliyev müstəqil müasir Azərbaycanın qurucusu və memarına çevrildi.

Bu böyük şəxsiyyət ilk dəfə 17 noyabr 1990-cı il tarixində Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin sessiyasına rəhbərlik edərkən, Sovet İttifaqı mövcud olduğu bir vəziyyətdə məhz Xalq Cümhuriyyətindən miras qalan, bizi tanıdan, mənəviyyatımızı, milliliyimizi əks etdirən üçrəngli bayrağımızı iclas zalına gətizdirərək rəsmi Dövlət bayrağı kimi təsdiq olunmasına nail oldu.

P        rezident İlham Əliyev tərəfindən 2018-ci ilin ölkəmizdə «Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti İli» elan edilməsi ölkəmizin dövlətçilik tarixində çox mühüm və şərəfli bir mərhələ olan Şərqdə ilk parlamentli respublikanın əhəmiyyətinin hər zaman uca tutulduğunun, eləcə də dövlətçilik ənənələrinə böyük dəyər verildiyinin bariz nümunəsidir. Ən qürürverici məqam isə odur ki, İkinci Qarabağ müharibəsindəki tarixi Qələbəmizdən sonra Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yadigarı kimi Azərbaycan Bayrağının Şuşada, Xankəndidə, suveren Azərbaycanın bütün ərazilərində dalğalandı. Bu, Müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyevin gələcək nəsillərə unudulmaz dövlətçilik əmanətidir. Bundan başqa altıncı çağırış Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisi də dövlətçilik ənənələrinə öz ehtiramını nümayiş etdirərək 2021-ci il 15 oktyabr tarixində «Müstəqillik günü haqqında» Azərbaycan Respublikasının Qanunu təsdiq etdi. Həmin Qanuna əsasən Azərbaycanda 28 May Müstəqillik Günü, oktyabrın 18-i isə Müstəqilliyin Bərpası Günü elan edildi. Bu, dövlət suverenliyini və ərazi bütövlüyünü bərpa etmiş müasir Azərbaycanın 1918-ci ildə qurulmuş Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin tamhüquqlu varisi olduğunu bir daha təsdiq edir.

Prezident İlham  Əliyev bu barədə deyib: «Müsətəqilliyimizin qorunması, möhkəmlənməsi ən vacib məsələlərdən biridir. 1918-ci ildə  qurulmuş Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti  cəmi 23 ay yaşadı. Müstəqil Azərbaycan  Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin  varisidir və onların niyyətlərini biz həyatda  təmin etdik, həyata keçirdik. Əminəm ki, müstəqillik yolunda bizim inkişafımız davamlı olacaq, uğurlu olacaq və Azərbaycanın dövlət müstəqilliyi əbədi olacaq»

İsmayıl İbrahimov,

YAP Hacıqabul rayon təşkilatının sədri