Azərbaycan ilə Tacikistan münasibətlərinin tarixi qədim tarixə malikdir. Tacikistanda təxminən 4 min nəfərə yaxın Azərbaycan diasporu fəaliyyət göstərir. Onların bir qismi Mərkəzi Asiyaya, o cümlədən Tacikistana XX əsrin 20-30-cu illərində savadsızlığı ləğv etmək məqsədilə, digərləri isə Stalin repressiyasının qurbanı olaraq göndəriliblər. İki ölkə arasında diplomatik münasibətlər mövcuddur. Bu münasibətlər 1992-ci ilin mayın 29-da qurulmuşdur. İki ölkə arasında səfirlik səviyyəsində rəsmi münasibətlər yaradılmışdır. 2 oktyabr 2006-cı il tarixli qanun ilə Azərbaycan Respublikasının Tacikistan Respublikasında (Düşənbə şəhərində) Səfirliyi təsis edilmişdir. Aprelin 5-də Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin Tacikistan səfəri iki ölkə arasında onsuz da uğurlu olan münasibətləri tamamilə yeni səviyyəyə çıxardı. Səfər zamanı imzalanmış çoxsaylı sazişlər qarşılıqlı investisiyaların artırılmasından və maliyyə münasibətlərinin möhkəmlənməsindən mədəni və turizm əlaqələrinin inkişafınadək ikitərəfli əməkdaşlığın geniş spektrini əhatə edir. Xalqlarımız əsrlər boyu dostluq, həmrəylik şəraitində yaşayıb, dostluq ediblər. Təsadüfi deyil ki, Azərbaycanda tacik mədəniyyətini, Tacikistanda Azərbaycan mədəniyyətini çox yüksək qiymətləndirirlər. Tacikistanda dahi Azərbaycan şairi, doğma Gəncədə doğulmuş, yaşamış və orada dünyasını dəyişmiş Nizami Gəncəvini sevirlər və ona ehtiram bəsləyirlər. Bu mədəni bünövrə bu gün bütün istiqamətlər üzrə fəal qarşılıqlı əlaqələr üçün zəmin yaradır.

Düşünürəm ki, ölkələrarası münasibətlərin inkişafı ilk növbədə məhz bu sahədən başlamalıdır. Çünki mədəniyyət xalqları birləşdirir, incəsənətin, xüsusilə musiqinin dili tərcümə tələb etmir, hər kəs tərəfindən başa düşülür. Mədəni əlaqələrimiz aktiv şəkildə inkişaf edir. 2013-cü ilin iyununda Düşənbədə Azərbaycan və Tacikistanın simfonik orkestrlərinin iştirakı ilə “Rast-muğam” adlı möhtəşəm konsert proqramı olmuşdur. Konsert təkcə Düşənbədə deyil, Tacikistanın digər iki vilayət mərkəzində də baş tutdu və hər kəsdə dərin təəssüratlar yaratdı. Muğam musiqisi xalqlarımızı birləşdirən mədəni dəyərlərdən biridir. Azərbaycanda olduğu kimi, Tacikistanda da muğamı (“Şaşmakom”) qədim dövrlərdən bu günədək qoruyub saxlayırıq. Bundan başqa, Azərbaycanda olduğu kimi, bizdə də aşıqlar var ki, onlara “falak” deyilir. Bu janrla bağlı da oxşarlıqlarımız var. Falaklar da, aşıqlar kimi, gördüklərini şeirə, musiqiyə çevirib oxuyarlar. Musiqi alətinə gəlincə, bizim aşıqlar “dombra” ilə ifa edərlər. Bundan əlavə, bizdə də tar və kamança alətləri var. Bir sözlə, bizim mədəniyyət, musiqi sahəsində oxşarlıqlarımız qədim tarixə malikdir. Yeri gəlmişkən, 2012-ci ildə Azərbaycan və Tacikistanın ictimai televiziyaları vasitəsilə Bakı ilə Düşənbə arasında telekörpü keçirilmişdi. Geniş tamaşaçı auditoriyasına təqdim edilən bu yayım elm, mədəniyyət, təhsil, humanitar mövzuları əhatə edirdi. Əlbəttə, belə tədbirlər çox faydalıdır. Məsələn, mart ayında keçirilən Novruz bayramında milli geyimlərimiz, musiqi alətlərimizdən ibarət sərgilər olur. Sərgini çoxlu insanlar ziyarət edir, suallar verirdilər. Tacikistanda da Novruz böyük təntənə ilə bayram edilir. Bayram günlərində qala konsertlər, əl işlərindən ibarət sərgilər, idman oyunları keçirilir.

Prezident İlham Əliyevin cari ilin 5 aprel tarixində Tacikistan Respublikasına dövlət səfəri zamanı mətbuat bəyanatında "Mədəni sahədə qarşılıqlı əlaqələrin möhkəm təməlinin mövcud olduğunu vurğulamışdır. Xalqlarımız əsrlər boyu dostluq, həmrəylik şəraitində yaşayıb, dostluq ediblər. Təsadüfi deyil ki, Azərbaycanda tacik mədəniyyətini, Tacikistanda Azərbaycan mədəniyyətini çox yüksək qiymətləndirirlər. Tacikistanda dahi Azərbaycan şairi, doğma Gəncədə doğulmuş, yaşamış və orada dünyasını dəyişmiş Nizami Gəncəvini sevirlər və ona ehtiram bəsləyirlər. Bu mədəni bünövrə bu gün bütün istiqamətlər üzrə fəal qarşılıqlı əlaqələr üçün zəmin yaradır" deyə dövlət başçısı qeyd etmişdir.

Gülər Mirzəyeva,

YAP Neftçala rayon təşkilatının fəal üzvü