Son illərdə Mərkəzi Asiya və Qafqaz regionlarında iqtisadi-ticarət inteqrasiyanın intensivləşməsi müşahidə olunur. Bu prosesdə Özbəkistan Respublikası ilə Azərbaycan Respublikası arasında tərəfdaşlıq xüsusilə diqqətəlayiqdir. Ortaq tarixi, mədəni və linqvistik köklərə malik olan bu iki dövlət ardıcıl olaraq strateji tərəfdaşlıq münasibətlərini inkişaf etdirərək müxtəlif sahələrdə, xüsusilə də kənd təsərrüfatında mühüm uğurlar əldə ediblər. Kənd təsərrüfatı hər iki ölkənin milli iqtisadiyyatında aparıcı yer tutur, ərzaq təhlükəsizliyinin təmin edilməsində, ixrac potensialının artırılmasında və kənd yerlərinin sosial-iqtisadi inkişafında mühüm rol oynayır. Bu baxımdan, Özbəkistan və Azərbaycan arasında kənd təsərrüfatı əlaqələrinin dərinləşməsi ikitərəfli maraqlara xidmət etməklə yanaşı, regional iqtisadi sabitliyin təmin olunmasına da zəmin yaradır.

2017-2025-ci illər ərzində tərəflər kənd təsərrüfatı məhsullarının ticarətinin artırılması, birgə aqroklasterlərin yaradılması, qabaqcıl texnologiyaların tətbiqi, logistika infrastrukturunun təkmilləşdirilməsi və elmi-tədqiqat sahəsində əməkdaşlıq kimi sahələrdə bir sıra mühüm təşəbbüslər həyata keçirib. Yüksək siyasi iradə, hökumətlərarası sazişlər və iqtisadi forumlar sayəsində kənd təsərrüfatının inteqrasiyası praktiki nəticələr verib: ticarət dövriyyəsinin həcmi dəfələrlə artıb, birgə istehsal layihələri həyata keçirilməyə başlanıb, elm və innovasiya sahəsində strateji əməkdaşlıq formalaşıb. Son illər Özbəkistan və Azərbaycan arasında yaşıl dəhliz formatında gömrük nəzarəti prosedurları işlənib hazırlanıb. Bu sistem “bir pəncərə” prinsipi əsasında kənd təsərrüfatı məhsulları üzrə sadələşdirilmiş bəyannaməni, operativ laboratoriya nəzarətini və tranzit sənədlərini nəzərdə tutur. Bu yanaşma xüsusilə tez xarab olan məhsulların (albalı, nar, tərəvəz, giləmeyvə) ticarəti üçün əlverişlidir. Bu prosedurlar Hökumətlərarası Komitənin bu ilin iyununda Bakıda keçirilmiş 14-cü iclasında müzakirə edilib və burada qabaqcıl Avropa təcrübəsinin tətbiqi ilə bağlı razılıq əldə olunub. Özbəkistan ilə Azərbaycan arasında logistika sahəsində əməkdaşlıq regional inteqrasiya proseslərində mühüm amil hesab olunur. Bu kontekstdə Azərbaycan Xəzər regionunda, Özbəkistan isə Mərkəzi Asiyanın mərkəzində yer alır ki, bu da Avrasiyanın irimiqyaslı bazarlarına çıxmaq üçün hər iki ölkənin infrastrukturunun inteqrasiyasına imkan yaradır. Xüsusilə, Çin-Mərkəzi Asiya-Cənubi Qafqaz-Türkiyə marşrutu üzrə Yeni İpək Yolu təşəbbüsləri çərçivəsində aqrar və logistika sahəsində əməkdaşlıq xüsusi yer tutur.Ümumiyyətlə, 2017-2025-ci illər ərzində Özbəkistan ilə Azərbaycan arasında kənd təsərrüfatı məhsullarının daşınması, saxlanması və ixracı infrastrukturu xeyli yaxşılaşıb. Logistika zəncirləri rəqəmsallaşdırılıb, tranzit dəhlizləri şaxələndirilib, tərəfdaşlıq əsasında infrastruktur layihələrinin icrasına başlanılıb. Bu nailiyyətlər kənd təsərrüfatı ticarətində davamlı artımı təmin etməklə yanaşı, iki ölkə arasında iqtisadi etimadı da gücləndirib.

Özbəkistanla Azərbaycan arasında kənd təsərrüfatı sahəsində əməkdaşlıq ticarət və logistika ilə məhdudlaşmır, həmçinin elm, texnologiya və kənd təsərrüfatı təhsili sahələrində də dərinləşir. Belə inteqrasiya kadr hazırlığı sisteminin formalaşmasına, qabaqcıl təcrübə mübadiləsinə və müasir kənd təsərrüfatının inkişafı üçün zəruri olan innovasiyaların tətbiqinə töhfə verir.

Səfərova Pərvanə,

YAP fəalı, Hacıqabul Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyinin bələdçisi.