2025-ci il iyulun 4-də Xankəndi şəhərində İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatının 17-ci Zirvə görüşünün keçirilməsi Azərbaycanın geosiyasi tarixi üçün olduqca əlamətdar və rəmzi məna daşıyan hadisə kimi dəyərləndirilə bilər. Qarabağ bölgəsinin mərkəzlərindən biri olan Xankəndi, uzun illərdən sonra ilk dəfə olaraq beynəlxalq tədbirə ev sahibliyi etməklə, Azərbaycanın suverenliyinin bərpasının və regional sabitliyin əyani göstəricisinə çevrildi. Zirvə çərçivəsində çıxış edən Prezident İlham Əliyev, həm regional əməkdaşlıq imkanlarına, həm də postmünaqişə dövrünün reallıqlarına dair verdiyi mesajlarla diqqət çəkdi.

Prezident çıxışının əvvəlində Xankəndidə belə mötəbər beynəlxalq tədbirin keçirilməsini tarixi ədalətin təntənəsi kimi təqdim etdi: “Bu gün İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatının Zirvə görüşünü Azərbaycanın əzəli torpağı olan Xankəndidə keçirməyimiz bir çox mənalar daşıyır. Bu, həm bizim suverenliyimizin təntənəsidir, həm də regionda sülh və əməkdaşlıq çağırışımızın real ifadəsidir.” Bu fikirlər bir daha göstərdi ki, Azərbaycan yalnız hərbi qələbə ilə kifayətlənmir, həm də bu ərazilərdə davamlı inkişaf və reinteqrasiya istiqamətində real işlər görür və bu siyasəti beynəlxalq arenada nümayiş etdirməkdə qərarlıdır.

Zirvə görüşündə səsləndirilən əsas mövzulardan biri İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatının gələcəkdə oynaya biləcəyi rola dair idi. Prezident İlham Əliyev qeyd etdi ki, üzv dövlətlər arasında əməkdaşlığın genişləndirilməsi, iqtisadi inteqrasiyanın gücləndirilməsi və qarşılıqlı ticarətin stimullaşdırılması təşkilatın əsas prioritetləri olmalıdır. O bildirdi: “İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatı regionun inkişafı üçün böyük imkanlara malikdir. Bu potensialı tam reallaşdırmaq üçün qarşılıqlı hörmət və strateji baxış zəruridir. Azərbaycan bu prosesin fəal iştirakçısı olaraq, konkret layihələrlə çıxış edir.” Burada xüsusilə Cənub Qaz Dəhlizi, Zəngəzur nəqliyyat dəhlizi və Bakı-Tbilisi-Qars dəmir yolu kimi regional layihələr üzərində xüsusi vurğu edildi.

Prezident İlham Əliyev Azərbaycanın İƏT məkanında nəqliyyat-logistika mərkəzinə çevrildiyini vurğulamaqla yanaşı, ölkənin enerji sahəsində də strateji tərəfdaş olaraq çıxış etdiyini qeyd etdi: “Azərbaycan Avropanın enerji təhlükəsizliyində aparıcı rola malik ölkədir. Eyni zamanda, biz Asiya ilə Avropa arasında körpü funksiyasını daşıyırıq. Bu, təkcə coğrafi deyil, həm də siyasi və iqtisadi seçimdir.” Bu fikir Azərbaycan diplomatiyasının son illərdə əsas strateji xəttini təşkil edən regional körpü rolunun beynəlxalq müstəvidə təsdiqi idi.

Zirvə görüşündə xüsusi yer tutan məsələlərdən biri də postmünaqişə dövründə Azərbaycanın işğaldan azad edilmiş ərazilərində apardığı bərpa və yenidənqurma siyasəti oldu. Prezident bu barədə danışarkən qeyd etdi ki, son illərdə bu bölgələrə 8 milyard dollardan çox vəsait ayrılıb və hazırda bu ərazilərdə genişmiqyaslı infrastruktur və sosial layihələr həyata keçirilir: “Keçmiş münaqişə zonasında həyat yenidən canlanır. Xankəndi, Şuşa, Ağdam, Füzuli və digər şəhərlərimizdə aparılan işlər beynəlxalq standartlara cavab verir. Biz bu əraziləri yaşıl enerji zonası elan etmişik və ağıllı kənd konsepsiyasını tətbiq edirik.” Burada Azərbaycanın gələcəyə yönəlik baxışı, ətraf mühitə həssas yanaşması və rəqəmsal idarəetməyə keçid siyasəti ön plana çıxır.

Prezidentin çıxışında beynəlxalq hüququn aliliyinə və regional sülhə dair çağırışlar da xüsusi yer tutdu. O vurğuladı ki, Azərbaycan sülh tərəfdarıdır, lakin heç bir halda suverenliyindən və ərazi bütövlüyündən güzəştə getməyəcək: “Azərbaycan ərazi bütövlüyünü bərpa etdi və bu, beynəlxalq hüquqa əsaslanır. Biz sülhə sadiqik, lakin heç vaxt suverenliyimizdən və milli maraqlarımızdan geri çəkilməyəcəyik.” Bu bəyanat bir tərəfdən regionda sülhə dəstək verdiyimizi göstərsə də, digər tərəfdən milli maraqların toxunulmazlığını beynəlxalq ictimaiyyətin diqqətinə çatdırdı.

Xankəndidə keçirilən İƏT Zirvəsi, əslində, Azərbaycanın beynəlxalq diplomatik fəallığının və strateji nüfuzunun növbəti göstəricisidir. Bu tədbir, yalnız bir beynəlxalq qurumun toplantısı deyil, həm də Azərbaycanın yeni dövrdə oynadığı aparıcı rolu təsdiqləyən simvolik bir addım idi. Prezident İlham Əliyev çıxışının sonunda səsləndirdiyi fikirlərlə bu məqamı belə ifadə etdi: “Azərbaycan inkişaf edir, qüdrətlənir və regionda sülh, əməkdaşlıq və tərəqqi üçün çalışmaqda davam edəcək. Xankəndidə keçirilən bu Zirvə, məhz bu məqsədin rəmzidir.”

Bu çıxış həm Azərbaycanın daxili siyasi iradəsini, həm də xarici siyasətdəki prinsipial mövqeyini əks etdirən sənəd kimi tarixə düşdü. Azərbaycanın regional liderlik potensialı, beynəlxalq institutlarla əməkdaşlıqda ardıcıllığı və müasir idarəetmə fəlsəfəsi bu Zirvə vasitəsilə bir daha bütün dünyaya nümayiş etdirildi.

           Hökmalı Mirzəyev,

           YAP Hacıqabul rayon təşkilatının sədr müavini.