Prezident İlham Əliyevin 26 avqust 2025-ci il tarixində Səudiyyə Ərəbistanının nüfuzlu “Əl-Ərəbiyyə” telekanalına verdiyi müsahibə regionun siyasi gündəliyi, sülh prosesi və Azərbaycanın geosiyasi mövqeyi baxımından mühüm əhəmiyyət daşıyır. Dövlət başçısının açıqlamaları həm tarixi reallıqlara, həm də gələcək perspektivlərə aydınlıq gətirməklə yanaşı, diplomatik baxımdan da yeni müzakirə platforması formalaşdırır. Bu müsahibə yalnız cari proseslərə qiymət deyil, həm də regional gələcəyin konturlarını cızan strateji baxış kimi diqqət çəkir.

Prezidentin ən mühüm vurğularından biri 8 avqustda Vaşinqtonda əldə olunmuş razılaşmaya dair oldu. Onun sözlərinə görə, bu sənəd faktiki olaraq qarşıdurmaların sonu və sülhün başlanğıcı deməkdir. İlham Əliyev bəyan etdi ki, “Azərbaycan ədaləti, beynəlxalq hüququ və öz ləyaqətini bərpa etdi, torpaqlarını geri qaytardı”. Bu ifadə bir tərəfdən 44 günlük Vətən müharibəsinin tarixi nəticəsini, digər tərəfdən isə Azərbaycanın regional liderliyinin möhkəmlənməsini təsdiqləyir.

Eyni zamanda, hələlik rəsmi sülh sazişinin imzalanmaması məsələsinə də toxunuldu. Prezident bildirdi ki, əsas maneə Ermənistan konstitusiyasında Azərbaycanın ərazi bütövlüyünə zidd müddəaların hələ də qüvvədə qalmasıdır. Onun sözləri ilə desək, “bu düzəliş edildikdən sonra formal sülh sazişi imzalanacaq”. Beləliklə, Azərbaycan tərəfi sülh prosesini konstruktiv yanaşma ilə dəstəkləyir, lakin beynəlxalq hüquq normalarına zidd müddəaları qəbul etməyəcəyini də açıq şəkildə bildirir.

Müsahibənin diqqətçəkən hissələrindən biri də nəqliyyat dəhlizləri ilə bağlı idi. Prezident “Trump-un Beynəlxalq Sülh və Firavanlıq Marşrutu” adlandırılan layihəni və Zəngəzur dəhlizini regional iqtisadi inteqrasiya baxımından mühüm addım kimi dəyərləndirdi. O, bu barədə deyərək bildirdi: “Bu, cəmi 40 kilometrdir, hərbi baxımdan vaxt tələb etməz… hər kəs bunun mümkündür olduğunu bilir”. Bununla yanaşı, İran vasitəsilə inşa edilən Araz dəhlizinin də strateji əhəmiyyətini qeyd etdi. Bu iki layihə Cənubi Qafqazın və bütövlükdə Avrasiyanın nəqliyyat xəritəsini dəyişəcək mühüm amillərdir.

Prezident İlham Əliyev müsahibəsində Rusiya ilə münasibətlərə də toxundu. O, tarixi faktlara istinad edərək 1920-ci ildə Sovet Rusiyasının Azərbaycan Demokratik Respublikasını süquta uğratmasını “işğal” kimi qiymətləndirdi. Bununla yanaşı, son dövrlərdə Rusiyada azərbaycanlılara qarşı baş verən hadisələri “misilsiz akt” adlandırdı və sərnişin təyyarəsinin vurulması ilə bağlı rəsmi Moskvanın mövqeyini “məyusedici” saydı. Bu yanaşma Azərbaycanın milli maraqlarını qətiyyətlə müdafiə etdiyini və tarixi yaddaşa həssas yanaşdığını bir daha nümayiş etdirdi.

Dövlət başçısı həmçinin Azərbaycanın dini tolerantlıq modelinə də xüsusi diqqət çəkdi. Onun sözləri ilə, “sünni və şiə əhali eyni məkanda – eyni məsciddə birgə ibadət edir. Bu, bölünmənin ən böyük təhlükə olduğu bir dünyada bizdə mövcud deyil”. Bu fikir Azərbaycanın milli həmrəylik və dini tolerantlıq mühitini dünya ictimaiyyətinə nümayiş etdirir, həm də qlobal miqyasda dinlərarası barışığın mümkünlüyünə dair nümunə təqdim edir.

Prezident İlham Əliyevin “Əl-Ərəbiyyə” telekanalına müsahibəsi siyasi bəyanatlar silsiləsi olmaqdan çox, strateji manifest xarakteri daşıyır. Burada həm tarixi faktlara söykənən qiymətləndirmələr, həm də regional sabitlik üçün irəli sürülən konkret təşəbbüslər təqdim olunur. Azərbaycanın suverenliyinin qorunması, iqtisadi-logistik dəhlizlərin inkişafı və dini-mədəni harmoniyanın möhkəmləndirilməsi bu müsahibənin əsas ideya xəttini təşkil edir. Bütün bunlar bir daha sübut edir ki, Azərbaycan yalnız regional sabitlik və əməkdaşlığın deyil, həm də qlobal miqyasda sülh və inkişafın etibarlı dayaqlarından biridir.

İsmayıl İbrahimov

YAP Hacıqabul rayon təşkilatının sədri.