Türkmənistanın Türkmənbaşı şəhərində keçirilən yüksək səviyyəli görüş sadəcə diplomatik hadisə deyildi – bu, bölgənin gələcəyinə yönəlmiş strateji addım idi. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev, Türkmənistan Xalq Məsləhətinin sədri Qurbanqulu Berdiməhəmmədov və Özbəkistan Respublikasının Prezidenti Şavkat Mirziyoyevin iştirakı ilə baş tutan bu tarixi toplantı üç qardaş ölkə arasında dostluğun, həmrəyliyin və ortaq maraqların daha da möhkəmləndirildiyini göstərdi.

Birgə bəyanatın mətbuata təqdim olunması isə görüşün yalnız diplomatik protokol çərçivəsində qalmadığını, əksinə xalqlara və beynəlxalq ictimaiyyətə verilmiş güclü mesaj olduğunu ortaya qoydu. Bu bəyanat həm Türk dünyasının birliyinin, həm də regional əməkdaşlığın dərinləşməsinin rəsmi ifadəsi idi.

Azərbaycanın rolu və İlham Əliyevin qətiyyətli mövqeyi

Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin iştirakı və çıxışı görüşün ruhunu müəyyənləşdirən əsas amillərdən biri oldu. İlham Əliyev hər zaman olduğu kimi, həm Türk dünyasının, həm də bütövlükdə regionun gələcək inkişafında inteqrasiyanın vacibliyini vurğuladı. Azərbaycanın təşəbbüskar mövqeyi, xüsusilə enerji, nəqliyyat və ticarət marşrutlarının şaxələndirilməsi istiqamətində gördüyü işlər, bu görüşdə də strateji önəmi ilə diqqət çəkdi.

Azərbaycan son illərdə həyata keçirdiyi layihələrlə (Cənub Qaz Dəhlizi, Bakı–Tbilisi–Qars dəmir yolu və digər infrastruktur təşəbbüsləri) bölgənin əsas tranzit mərkəzinə çevrilib. Türkmənbaşı görüşündə də bu amil xüsusi önəm kəsb etdi – çünki Azərbaycan qardaş ölkələr arasında körpü rolunu oynayır.

Türkmənistanın qlobal mesajı

Türkmənistan Xalq Məsləhətinin sədri Qurbanqulu Berdiməhəmmədov görüşdə çıxış edərək regional əməkdaşlığın həm iqtisadi, həm də mədəni aspektlərinə diqqət çəkdi. Türkmənistan üçün enerji resurslarının dünya bazarlarına çıxarılması, Azərbaycan və Özbəkistanla birgə layihələrin həyata keçirilməsi mühüm əhəmiyyət daşıyır. Türkmənbaşı görüşü, həm də bu ölkənin Türk dünyası ilə əlaqələrini daha da gücləndirməsinin sübutu oldu.

Özbəkistanın açıq çağırışları

Prezident Şavkat Mirziyoyev isə çıxışında iqtisadi əməkdaşlığın inkişafı ilə yanaşı, mədəni-humanitar sahədə əlaqələrin genişləndirilməsini ön plana çəkdi. Onun çıxışında Türk xalqlarının ortaq tarixi və mənəvi dəyərləri xüsusi vurğulandı. Özbəkistan, coğrafi mövqeyi etibarilə Mərkəzi Asiyanın mərkəzində yerləşərək, inteqrasiya prosesində mühüm rol oynayır.

Türk dünyası üçün strateji nəticələr

Türkmənbaşı görüşü bir daha göstərdi ki, Azərbaycan, Türkmənistan və Özbəkistan təkcə dost və qardaş ölkələr deyil, həm də gələcək qlobal çağırışlara birlikdə cavab verən strateji tərəfdaşlardır. Birgə bəyanat enerji təhlükəsizliyi, nəqliyyat marşrutlarının şaxələndirilməsi, mədəni əlaqələrin gücləndirilməsi və regionda sabitliyin təmin olunması kimi mühüm istiqamətləri əhatə etdi.

Bu görüş Türk dünyasının gələcək inteqrasiyası üçün mühüm mərhələdir. Çünki artıq yalnız iqtisadi maraqlardan söhbət getmir – ortada ortaq kimlik, ortaq tarixi yaddaş və gələcək naminə birgə iradə dayanır.

Türkmənbaşı şəhərində imzalanan bu həmrəylik bəyanatı göstərdi ki, Azərbaycan, Türkmənistan və Özbəkistan birgə hərəkət etdikcə həm öz xalqları, həm də bütün region üçün yeni inkişaf və sabitlik üfüqləri açılır.

Bayram Xudayarov

Elm və Təhsil Nazirliyi Fizika İnstitutunun əməkdaşı, “Heydər Əliyev məktəbinin davamçıları” Facebook qrupunun təsisçisi və rəhbəri, YAP-ın fəal üzvü.