Azərbaycanın tarixi zəfərlə nəticələnən 44 günlük Vətən müharibəsi yalnız hərbi qələbə deyil, həm də işğal altında qalmış şəhər və rayonlarımızın azadlığa qovuşması ilə yeni bir milli oyanış dövrünün başlanğıcı oldu. Bu zəfərlərin sırasında Qubadlı rayonunun azad olunması xüsusi yer tutur. 27 il düşmən əsarətində qalmış bu qədim diyar 2020-ci il oktyabrın 25-də qəhrəman Azərbaycan Ordusunun iradəsi, gücü və yüksək peşəkarlığı sayəsində işğaldan azad edildi. Bu gün Qubadlı azadlıq, dirçəliş və yenidənqurma rəmzinə çevrilib.

Qubadlı XVIII əsrdə Qarabağ xanlığının inzibati ərazisinə daxil olub. 1868-ci ildə Yelizavetpol quberniyasının yaradılmasından sonra Zəngəzur qəzasının tərkibində yer alıb. 1933-cü ildə Qubadlı rayonu rəsmi olaraq təsis edilib. O dövrdə rayonda 1 şəhər və 93 kənd mövcud idi. Bərgüşad çayının sahillərində yerləşən bu diyar həm təbiəti, həm də kənd təsərrüfatı potensialı ilə seçilirdi.

1988-ci ildən başlayaraq Ermənistanın Azərbaycana qarşı təcavüzü nəticəsində Qubadlı rayonuna davamlı hücumlar təşkil edildi. Dinc əhali hədəf alındı, kəndlər dağıdıldı. 31 avqust 1993-cü ildə Qubadlı Ermənistan silahlı birləşmələri tərəfindən işğal olundu və şəhərin bütün infrastrukturu məhv edildi.

Azərbaycan Ordusu 2020-ci ildə başlatdığı əks-hücum əməliyyatlarında qəhrəmanlıq dastanı yazdı. Zəngilanın azad edilməsindən sonra Qubadlıya gedən yollar açıldı və döyüşlərin istiqaməti bu əraziyə yönəldi. Ordumuz strateji yüksəklikləri, Xanlıq, Padar, Sarıyataq və digər kəndləri azad edərək Qubadlı şəhərinə doğru irəlilədi.

25 oktyabr 2020-ci il – Qubadlının tarixə Qəhrəmanlıq Günü kimi düşdüyü gündür. Prezident İlham Əliyev bu müjdəni xalqa çatdıraraq Azərbaycanın daha bir strateji ərazini işğaldan azad etdiyini bəyan etdi. Noyabrın 9-dək Qubadlı rayonunun 41 kəndi tam şəkildə düşməndən təmizləndi.

Prezident İlham Əliyev və birinci xanım Mehriban Əliyevanın Qubadlıya ilk səfəri 23 dekabr 2020-ci ildə gerçəkləşib. Dövlət bayrağımız Qubadlı səmasında qaldırıldı və bu şəhərin azadlığı Azərbaycanın tarixi qələbəsinin simvoluna çevrildi.

Daha sonra dövlət başçısı yenidən Qubadlıya səfər edərək mühüm infrastruktur layihələrinin — Xanlıq–Qubadlı yolunun təməli, 110/35/10 kV-luq “Qubadlı” yarımstansiyasının açılışı, sərhəd qoşunlarının yeni hərbi hissəsi — açılışlarında iştirak edib. Prezidentin “Qubadlı şəhərinin Baş planı hazırlanır” deməsi bu şəhərin gələcəyinə verilən dəyərin ifadəsi idi.

İşğaldan azad olunan digər ərazilərdə olduğu kimi, Qubadlıda da genişmiqyaslı bərpa və quruculuq işləri aparılır:

2040-cı ilədək Baş Plan təsdiqlənib (09.09.2025)

Yeni magistral yollar çəkilir: Qubadlı–Laçın, Xudafərin–Qubadlı–Laçın avtomobil yolları

“Qubadlı-1” və “Qubadlı-2” elektrik verilişi xətləri vasitəsilə rayon enerji sisteminə qoşulub

47 min nəfərin yaşayışı nəzərdə tutulan yeni şəhərsalma modeli yaradılır

Yenilənmiş yarımstansiya 2050-ci ilədək enerji tələbatını qarşılaya biləcək səviyyədədir

Uzun illər işğal altında qalan Qubadlının təbiəti ciddi zərər görmüşdü. Lakin bu gün şəhərdə:

Ağacəkmə kampaniyaları,

Milli parkların salınması,

Yaşıllıq zolaqlarının genişlənməsi,

Tarixi abidələr, məscidlər, qəbiristanlıqların bərpası aparılır.

Tarixi kimliyin bərpası ilə yanaşı, turizm potensialının artırılması, sosial infrastrukturun – məktəblər, xəstəxanalar, mədəniyyət mərkəzlərinin tikintisi davam edir.

Qubadlı bu gün azadlıq, dirçəliş və yenidənqurmanın parlaq örnəyidir. Tarixən strateji mövqeyi, zəngin təbiəti və milli irsi ilə seçilən bu diyar hazırda Azərbaycanın dövlətçilik gücünün, xalqın birliyinin və şəhidlərin qanı ilə yazılan tariximizin şanlı səhifəsidir.

Qubadlının bərpa yolu — Zəfərdən Dirçəlişə gedən yoldur. Bu yol təkcə bir şəhərin deyil, bütün Azərbaycanın inkişaf və gələcəyə inam yoludur.

Bayram Xudayarov,

Elm və Təhsil Nazirliyi Fizika İnstitutunun əməkdaşı, "Heydər Əliyev məktəbinin davamçıları" Feysbuk qrupunun təsisçisi və rəhbəri, YAP-ın fəal üzvü.