inkişafını tapıb.

Müasir Azərbaycan dövlətinin tarixində son iyirmi ildən artıq dövr dərin məzmunu, taleyüklü qərarları və dönüş nöqtələri ilə seçilir. Bu mərhələ Prezident İlham Əliyevin adı ilə birbaşa bağlıdır. Onun rəhbərliyi dövründə Azərbaycan təkcə sosial-iqtisadi inkişaf mərhələsi keçməyib, eyni zamanda 30 ilə yaxın davam edən işğala son qoyaraq tarixi ədaləti bərpa edib, suverenliyini tam təmin edib və yeni geosiyasi reallıq yaradıb. Bu gün Azərbaycan regionda güc mərkəzi, beynəlxalq miqyasda isə etibarlı tərəfdaş kimi qəbul olunursa, bunun arxasında düşünülmüş dövlət siyasəti, siyasi iradə və qətiyyətli liderlik dayanır.

2003-cü ildə Prezident seçilən İlham Əliyev ilk gündən ölkənin əsas probleminin – Qarabağ münaqişəsinin həllinin yalnız beynəlxalq hüquq, milli maraqlar və güclü dövlət konsepsiyası əsasında mümkün olduğunu bəyan edib. Uzun illər ərzində aparılan danışıqlar prosesində Azərbaycanın mövqeyi ardıcıl və prinsipial olub. Dövlət başçısı dəfələrlə bildirib ki, Azərbaycan heç vaxt ərazi bütövlüyü ilə bağlı kompromisə getməyəcək. Paralel şəkildə güclü iqtisadiyyat qurulub, müasir ordu formalaşdırılıb, beynəlxalq arenada hüquqi-siyasi əsaslar möhkəmləndirilib.

2020-ci ilin payızında başlayan 44 günlük Vətən müharibəsində Azərbaycan Ordusu Ali Baş Komandanın rəhbərliyi ilə yüksək peşəkarlıq, texnoloji üstünlük və milli ruh nümayiş etdirərək düşməni ağır məğlubiyyətə uğratdı. Onilliklər boyu toxunulmaz hesab edilən işğal rejimi qısa müddətdə darmadağın edildi. Cəbhədə qazanılan qələbələrlə yanaşı, Prezident İlham Əliyevin informasiya və diplomatiya müstəvisində apardığı mübarizə də xüsusi əhəmiyyət daşıdı. Dövlət başçısının beynəlxalq media orqanlarına verdiyi müsahibələr, açıq və faktlara əsaslanan çıxışları Azərbaycanın haqq səsini dünyaya çatdırdı. Vətən müharibəsi nəticəsində Azərbaycan öz ərazi bütövlüyünü bərpa etdi və regionda yeni reallıq formalaşdırdı. Bu qələbə təkcə hərbi deyil, siyasi, mənəvi və tarixi Zəfər idi. Otuz ilə yaxın müddətdə məcburi köçkün həyatı yaşamış yüz minlərlə insanın ümidləri gerçəyə çevrildi. Qarabağ və Şərqi Zəngəzur artıq münaqişə bölgəsi deyil, sürətlə dirçələn, yenidən qurulan və həyata qayıdan ərazilərə çevrildi.

2023-cü ildə həyata keçirilən lokal antiterror tədbirləri isə Azərbaycanın suverenliyinin tam təmin olunmasının son mərhələsi oldu. Bu əməliyyatlar nəticəsində ölkə ərazisində qeyri-qanuni silahlı birləşmələrin mövcudluğuna birdəfəlik son qoyuldu. Dövlət öz konstitusiya quruluşunu bütün ərazilərində bərpa etdi və separatizmin kökü tamamilə kəsildi. Prezident İlham Əliyevin qətiyyəti və siyasi iradəsi nəticəsində bu proses minimum itki ilə, beynəlxalq hüquqa uyğun şəkildə həyata keçirildi. Bununla da Azərbaycan dövləti öz suveren hüquqlarını tam şəkildə təmin etmiş oldu.

İşğala son qoyulması ilə paralel olaraq Qarabağ və Şərqi Zəngəzurda misli görünməmiş bərpa və yenidənqurma işlərinə başlanıldı. Dağıdılmış şəhər və kəndlər sıfırdan qurulur, müasir infrastruktur yaradılır, “ağıllı şəhər” və “ağıllı kənd” konsepsiyaları tətbiq edilir. Yol, enerji, su və kommunikasiya xətləri yenidən çəkilir, hava limanları inşa olunur. Bu ərazilər eyni zamanda qısa müddətdə ölkənin iqtisadi, turizm və mədəni həyatının mühüm hissəsinə çevrilməkdədir.

Böyük Qayıdış proqramı Prezident İlham Əliyevin postmüharibə dövrü üçün müəyyən etdiyi əsas prioritetlərdən biridir. Artıq minlərlə keçmiş məcburi köçkün doğma torpaqlarına qayıdaraq yeni, təhlükəsiz və layiqli şəraitdə yaşayır. Dövlət başçısının hər bir yaşayış məntəqəsinin açılışında şəxsən iştirak etməsi, sakinlərlə birbaşa ünsiyyəti bu prosesin nə qədər böyük siyasi və mənəvi əhəmiyyət daşıdığını göstərir. Qarabağa qayıdış yalnız fiziki məskunlaşma deyil, eyni zamanda milli yaddaşın, tarixi ədalətin bərpasıdır.

Pərvanə Səfərova,

YAP fəalı, Hacıqabul Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyinin bələdçisi