2025-ci il iyulun 4-də Azərbaycanın tarixi şəhəri olan Xankəndi, İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatının (İƏT) 17-ci Zirvə görüşünə ev sahibliyi etməklə, təkcə regional deyil, qlobal miqyasda siyasi və iqtisadi önəm daşıyan bir hadisənin mərkəzinə çevrildi. Bu tarixi toplantı, Cənubi Qafqazın yeni reallıqlarının diplomatik dillə beynəlxalq müstəviyə çıxarıldığı, post-münaqişə dövrünün konstruktiv dialoqları ilə zəngin, strateji əməkdaşlıqların irəli sürüldüyü bir platforma oldu.

Zirvə çərçivəsində Prezident İlham Əliyevin çıxışı, həm Azərbaycanın regional rolu, həm də təşkilatın gələcək prioritetləri baxımından diqqət çəkən strateji tezislərlə yadda qaldı. Xüsusilə Xankəndidə keçirilən bu mötəbər tədbir, Azərbaycanın suverenliyinin bərpasının praktiki və simvolik təcəssümü kimi də qiymətləndirildi.

Azərbaycan Prezidenti çıxışının əvvəlində Xankəndidə bu cür mötəbər beynəlxalq tədbirin keçirilməsini “tarixi ədalətin bərpası” və “xalqımızın əzmini göstərən rəmzi addım” kimi dəyərləndirdi:

“Bu gün İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatının Zirvə görüşünü Azərbaycanın əzəli torpağı olan Xankəndidə keçirməyimiz bir çox mənalar daşıyır. Bu, həm bizim suverenliyimizin təntənəsidir, həm də regionda sülh və əməkdaşlıq çağırışımızın real ifadəsidir.”

Bu bəyanat, 44 günlük Vətən müharibəsindən sonra Azərbaycan tərəfindən həyata keçirilən bərpa və reinteqrasiya proseslərinin uğurlu nəticəsinin beynəlxalq müstəviyə çıxarıldığını göstərdi.

Prezident Əliyev çıxışında İƏT-in üzv dövlətləri ilə ikitərəfli və çoxtərəfli əməkdaşlıqların dərinləşməsinin vacibliyini vurğulayaraq, təşkilatın enerji, nəqliyyat, kənd təsərrüfatı, ticarət və innovasiya sahələrində platforma rolunu gücləndirməli olduğunu bildirdi:

“İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatı regionun inkişafı üçün böyük imkanlara malikdir. Bu potensialı tam reallaşdırmaq üçün qarşılıqlı hörmət və strateji baxış zəruridir. Azərbaycan bu prosesin fəal iştirakçısı olaraq, konkret layihələrlə çıxış edir.”

Bu kontekstdə Zəngəzur dəhlizi, Bakı-Tbilisi-Qars dəmir yolu və Cənub Qaz Dəhlizi kimi transregional layihələr ön plana çəkildi.

Zirvə görüşündə Prezident Əliyev Azərbaycanın artıq regionda təhlükəsizlik və enerji təminatçısı kimi mühüm rol oynadığını bəyan etdi:

“Azərbaycan Avropanın enerji təhlükəsizliyində aparıcı rola malik ölkədir. Eyni zamanda, biz Asiya ilə Avropa arasında körpü funksiyasını daşıyırıq. Bu, təkcə coğrafi deyil, həm də siyasi və iqtisadi seçimdir.”

Bu çıxış, Azərbaycanın İƏT məkanında inteqrativ güc mərkəzi kimi artan nüfuzunu və geopolitik çəkisini əks etdirirdi.

Prezident Əliyev çıxışının bir hissəsini postmünaqişə dövründə görülən işlərə və Azərbaycanın sabiq münaqişə zonasındakı reinteqrasiya siyasətinə həsr etdi. O, bərpa və yenidənqurma işlərinə 8 milyard ABŞ dollarından artıq vəsait ayrıldığını qeyd etdi:

“Keçmiş münaqişə zonasında həyat yenidən canlanır. Xankəndi, Şuşa, Ağdam, Füzuli və digər şəhərlərimizdə aparılan işlər beynəlxalq standartlara cavab verir. Biz bu əraziləri yaşıl enerji zonası elan etmişik və ağıllı kənd konsepsiyasını tətbiq edirik.”

Burada Xankəndinin simvolik rolu daha da güclənir – şəhər təkcə siyasi suverenliyin deyil, həm də modern dövlət quruculuğunun timsalı kimi çıxış edir.

Prezident Əliyev İƏT tribunasından beynəlxalq ictimaiyyətə və region ölkələrinə çağırış etdi ki, sülhə nail olmaq üçün Azərbaycanın beynəlxalq hüquqa əsaslanan mövqeyi dəstəklənməlidir:

“Azərbaycan ərazi bütövlüyünü bərpa etdi və bu, beynəlxalq hüquqa əsaslanır. Biz sülhə sadiqik, lakin heç vaxt suverenliyimizdən və milli maraqlarımızdan geri çəkilməyəcəyik.”

Bu mesaj həm Ermənistana, həm də regionun digər aktorlarına ünvanlanmış açıq və qətiyyətli bir bəyanat idi.

İƏT-in 17-ci Zirvə görüşü, təkcə iqtisadi məsələlərin müzakirə olunduğu bir toplantı deyil, həm də Azərbaycanın suverenliyi, regiondakı dəyişən güc balansı və əməkdaşlıq imkanlarının təcəssümü kimi tarixi bir hadisə oldu. Prezident İlham Əliyevin liderliyi ilə Xankəndidə keçirilən bu Zirvə, Azərbaycanın regionda inteqrasiya aparıcısı və diplomatik sabitlik dayağı olduğunu bir daha nümayiş etdirdi.

Sonda qeyd etmək yerinə düşər ki, Prezidentin bu fikirləri tədbirin ruhunu tam əks etdirirdi:

“Azərbaycan inkişaf edir, qüdrətlənir və regionda sülh, əməkdaşlıq və tərəqqi üçün çalışmaqda davam edəcək. Xankəndidə keçirilən bu Zirvə, məhz bu məqsədin rəmzidir.”

          Həcərxanım Nəzərova,

           Hacıqabul rayon Heydər Əliyev Mərkəzinin əməkdaşı, YAP fəalı.