“Yaşıl enerji”nin istehsalı üçün yeni texnologiyaların tətbiqi XX əsrin 70-ci il­lərindən etibarən populyarlıq qazanmağa başlayıb. “Yaşıl enerji” və yaxud “yaşıl iqtisadiyyat” konsepsiyası isə 1991-ci ildə britaniyalı iqtisadçı Maykl Ceykobs tərəfindən irəli sürülüb. M.Ceykobs “ya­şıl enerji”nin mahiyyətini, xüsusilə, ətraf mühitin qorunmasında rolunu “Yaşıl iqti­sadiyyat: ətraf mühit, davamlı inkişaf və gələcəyin siyasəti” adlı kitabında ətraflı şərh edib. Onun ideyaları 2008–2013-cü illəri əhatə edən ümumdünya maliyyə-iq­tisadi böhranı zamanı və ondan sonrakı dövrdə geniş yayılıb. Beləliklə, “yaşıl iq­tisadiyyat”ın inkişafı, onun tərkib hissəsi kimi “yaşıl enerji”dən istifadə olunması ekoloji riskləri və çatışmazlıqları azaldan vasitələrdən biri kimi aktuallaşıb.

Müasir dövrdə ekoloji şüurda “yaşıl enerji”dən istifadənin vacibliyi ideyasının getdikcə özünə mühüm yer tutmasının səbəbləri aşağıdakılardır:

-       “yaşıl enerji”dən istifadə iqlim dəyi­şikliyini azaltmağa və qlobal istiləşməni məhdudlaşdırmağa kömək edir;

-       “yaşıl enerji” sənayesinin inkişafı nəticəsində yeni iş yerləri yaranır ki, bu da davamlı inkişaf üçün vacib amillərdən biridir;

-       “yaşıl enerji”dən istifadə havanın keyfiyyətinin yaxşılaşdırılmasında mü­hüm rol oynayır;

-       “yaşıl enerji”yə keçid bu sahədə yeni yanaşmaların və texnologiyaların tətbiqini stimullaşdırır.

Dünyada enerji istehlakına tələbat artır ki, bu da enerji təchizatı modelinin təkmilləşdirilməsini və dayanıqlığını tələb edir. Enerji təchizatı zəncirində karbon emissiyasının təsirinin azaldılması və iqlim dəyişikliyinə səbəb olan faktorların qarşısının alınması vacibdir. Dünyanın müxtəlif ölkələrində bərpaolunan enerji mənbələrindən elektrik enerjisi istehsalı­nın həcmi artır və bu prosesin yaxın gələ­cəkdə daha da sürətlənəcəyi proqnozlaş­dırılır.

Mütəxəssislərin proqnozlarına əsasən, 2030-cu ilə qədər bərpaolunan mənbələrdən və yaxud “yaşıl enerji”dən alınan elektrik enerjisi dünyada elekt­rik enerjisi istehsalının 65 faizini təmin edəcək. Beynəlxalq Bərpa Olunan Ener­ji Agentliyinin hesablamalarına görə, 2050-ci ilə qədər dünyada elektrik enerji­sinin 90 faizi bərpaolunan və yaxud “yaşıl enerji” mənbələrindən əldə edilə bilər. Karbon qazı emissiyası qlobal səviyyədə 2050-ci ilə qədər 70 faiz azaldılacaq ki, bu da iqlim dəyişikliyinin qarşısının alınma­sına kömək edəcək. İlk növbədə, külək və günəş enerjisi hesabına elektrik enerjisi istehsalında sürətli artım olacaq. Bunun əsasən, Qafqaz, Mərkəzi Asiya, Şərqi və Cənub-Şərqi Avropada baş verəcəyi bildi­rilir.

Beynəlxalq Bərpa Olunan Enerji Agentliyinin proqnozlarına görə, alterna­tiv enerji mənbələrinə keçid karbon qazı emissiyasının azaldılması ilə yanaşı, so­sial-iqtisadi inkişafa təkan verəcək. Qlo­bal iqlim dəyişikliyinin qarşısının alınması üçün 2050-ci ildən sonrakı dövrdə karbon qazı emissiyasının minimum həddə endi­rilməsi nəzərdə tutulur. Hidrogen və sin­tetik yanacaqlar, birbaşa elektrikləşdirmə, bioyanacaqlar innovativ biznes modellə­rinə və bu sahədə struktur dəyişikliyinə ciddi təsir göstərəcək.

Arzu Zərbəliyeva,

YAP fəalı, Hacıqabul rayon Mərkəzi Kitabxananın əməkdaşı.